Kognicja sądowoadministracyjna a odmowa powołania na stanowisko sędziego – kilka refleksji na tle postanowienia NSA z dnia 7 grudnia 2017 r. o sygn. akt I OSK 857/17

W artykule wskazano najbardziej istotne argumenty podnoszone przez uczestników sporu dotyczącego możliwości kontroli przez sądy administracyjne postanowień Prezydenta RP o odmowie powołania na stanowisko sędziego oraz podjęto próbę dokonania ich merytorycznej oceny. Zdaniem autora odmowa powołania na stanowisko sędziowskie oraz niewyrażenie zgody na dalsze zajmowanie stanowiska sędziego przewidziane na gruncie znowelizowanych przepisów ustawy o SN po winny mieć charakter ściśle wyjątkowy i w zasadzie znajdować swoje uzasadnienie na płaszczyźnie konstytucyjnej, w czym należy upatrywać realizacji obowiązku Prezydenta czuwania nad przestrzeganiem Konstytucji. Zarówno jedno, jak i drugie rozstrzygnięcie powinno zawierać motywy, jakimi kierował się Prezydent, co czyniłoby ten akt, przy całej jego arbitralności, bardziej transparentnym. Jest to istotne nie tylko z punktu widzenia samego zainteresowanego, ale ma także ważny wymiar społeczny. Społeczeństwo ma bowiem prawo wiedzieć nie tylko, którzy kandydaci spełniający wymogi do objęcia urzędu sędziego i rekomendowani przez KRS nie zostali powołani przez Prezydenta, ale także jakie przyczyny legły u podstawy takiej decyzji Głowy Państwa.

The paper indicates the most important arguments raised by the participants in the dispute concerning the possibility of control by the administrative courts of decisions of the President of the Republic of Poland on the refusal to appoint a judge and an attempt to make a substantive evaluation of them. In my opinion, the refusal to appoint a judge, as well as refusal to accept the judge’s position under the amended Act on the Supreme Court (SC) should be strictly exceptional and in principle be justified at the constitutional level, which should be seen as the duty of the President to ensure compliance with the Constitution. Both of these resolutions should contain the motives of the President, which would make this act, with all its arbitrariness, more transparent. This is important not only from the point of view of the person concerned, but this also has an important social dimension. The public has the right to know, not only which candidates, who met the requirements for the appointment as a judge and were recommended by the National Council of the Judiciary of Poland (NCJ), were not appointed by the President, but also what reasons were at the heart of such a decision of the Head of State.