Polish Religious Life in Australia

Till 1948 only a few thousand Poles had settled in Australia. It is hard to talk about the Polish presence in the Australian Catholic Church before that year. There was, however, a Polish parish set up at Sevenhill in South Australia, which was accepted by the Catholic Church of that time. The faithful became members of the Australian Catholic Church in a natural way − through the process of time. Their transition from one Catholic tradition to another was gentle without any great psychological trauma. Thus they became good and faithful Australian Catholics. Out of this small Polish flock came an Australian priest who later became a bishop. Today, as a consequence of mass Polish migration to Australia after the Second World War, there are about 100,000 Australian Catholics of Polish origin out of about 4 milion Catholics in this country. This is quite a substantial number. However, there are few Australian priests of Polish origin and the chances of one of them becoming a bishop are rather slim. In the past forty years the Australian Catholic Church has absorbed the second generation of Polish Catholics; but the method of absorbtion has killed their identities. It is hard to call such Catholics good Catholics.

Przed 1948 r. niewielu Polaków osiedliło się w Australii. Dopiero później na skutek masowej emigracji po II wojnie światowej, głównie z obozów dla uchodźców na terenie Niemiec, przybywa tu liczna grupa Polaków. Obecnie liczbę osób polskiego pochodzenia w Australii ocenia się na ok. 120000. Jeśli chodzi o religijny przekrój polskiej społeczności w Australii, to tylko 2/3 jest wyznania rzymskokatolickiego. Poza tym z innych grup wyznaniowych i religijnych należy wymienić: prawosławnych (1587 osób), luteranów (724), anglikanów (334), baptystów (172), prezbiterianów (62), metodystów (24), mormonów (15). Pozostała grupa chrześcijan innych denominacji liczy 1794 osoby. Z grupy Polaków niechrześcijan można wymienić: żydów (7069), buddystów (27), muzułmanów (31) oraz 3006 niewierzących. Najbardziej prężnym ośrodkiem polskiego życia katolickiego w Australii jest Sydney, gdzie istnieje pięć parafii polskich. Znajduje się tu również siedziba Polskiej Misji Katolickiej oraz wyższego przełożonego Zgromadzenia Księży Chrystusowców. Pierwszy kościół polski wybudowany po wojnie w 1966r. znajduje się w Sydney-Marayong. W Sydney mieści się także polski klasztor ss. nazaretanek i od 1960r. ukazuje się polskie czasopismo katolickie pt. „Polski Przegląd Katolicki”. Drugim pod względem wielkości skupiskiem Polaków w Australii jest Melbourne, gdzie Polacy mają również pięć ośrodków duszpasterskich. W 1952r. otwarto w Melbourne pierwszy polski klasztor ss.zmartwychwstanek. W 1971r. Polacy otrzymali od abpa Adelajdy, J. Gleesona, kościół św. St. Kostki w Sevenhill. Po 1947r. abp J. Gawlina, Duchowy Opiekun Wychodźców z ramienia Stolicy Apostolskiej rezydujący w Rzymie, zaapelował do księży polskich przebywających w Zachodniej Europie (zwłaszcza w Niemczech), by udawali się do Australii i tam służyli opieką religijną Polakom. W odpowiedzi na to wezwanie przybyła do pracy wśród emigrantów grupa ponad 30 księży. Od początku lat sześćdziesiątych księża ci, odchodzący stopniowo na emeryturę, zastępowani byli przez księży przybywających z Polski. Obecnie pracuje w Australii ponad 40 polskich duszpasterzy. Większość z nich to chrystusowcy. Polacy w Australii byli i są nadal bardzo rozproszeni. W związku z tym tylko 25% otoczonych jest pełną i regularną opieką duszpasterską. W latach pięćdziesiątych jeden duszpasterz polski przypadał na 3tys. Polaków. W tym samym czasie na jednego kapłana australijskiego przypadało tylko 630 katolików. Wobec dużego braku księży Polaków w duszpasterstwie emigrantów z Polski pomagali księża narodowości ukraińskiej, czeskiej, łotewskiej, litewskiej, węgierskiej i australijskiej, znający język polski. Zwykle tylko te polskie ośrodki, które mają polskiego kapłana, są społecznie aktywne. Księża polscy brali udział w zakładaniu szkół sobotnich, a nawet klubów piłki nożnej. W Australii istnieje 6 polskich żeńskich domów zakonnych. Pracują w nich zmartwychwstanki (w Melbourne od 1952r. i w Adelajdzie od 1957r.) oraz nazaretanki, które posiadają domy w Brisbane (od 1952r.), Sydney, Canberze i Perth. Siostry prowadzą pięć polskich szkół podstawowych, jedną średnią i dom starców. W 1949r. ks. K. Trzeciak założył w Bathurst pierwsze polskie czasopismo katolickie pt. „Polski Tygodnik Katolicki” (istniał do 1964r.) przekształcone w 1967r. na periodyk świecki i zamienione następnie na „Polski Przegląd Katolicki”. W latach 1969-1971 księża werbiści wydawali polski magazyn misyjny „Nasz Misjonarz”. Ich staraniem ukazało się także kilka numerów biuletynu „Wspólnota”. W latach 1962-1966 ks. K. Warzecha wydał w Canberze polski biuletyn „Millennium”. Pierwsi polscy księża przybywali do Australii na kontraktach pracowników fizycznych i nie mogąc początkowo pełnić obowiązków duszpasterskich, podejmowali pracę fizyczną. Dzięki staraniom i pomocy abpa Adelajdy, M. Boevicha, mogli następnie rozpocząć pracę duszpasterską wśród Polaków. Kościół katolicki w Australii nastawiony był w tym czasie na szybką asymilację imigrantów. Dzieci polskie zniechęcano do uczenia się języka polskiego. Polityka rządu była również asymilacyjna. Administratorzy hoteli migracyjnych odmawiali otwierania kaplic dla Polaków. Politykę tę zarzucono dopiero w latach siedemdziesiątych. W 1967r. bpW. Rubin ustanowił 3 polskie dekanaty w Australii. Obecnie istnieje tam 25 polskich parafii.