Skład, rozmieszczenie, plany operacyjne i rola Frontu Mazowieckiego na froncie przeciwniemieckim w 1919 roku

Artykuł omawia funkcjonowanie Frontu Mazowieckiego w ramach frontu przeciwniemieckiego w 1919 r. Front Mazowiecki pełnił istotną rolę w osłonięciu Warszawy przed spodziewanym uderzeniem niemieckim z linii Toruń–Mława, grożącym oskrzydleniem Wielkopolski i zajęciem Warszawy. Wobec tego Naczelne Dowództwo WP skierowało na północne Mazowsze początkowo cztery dywizje piechoty, a główny ciężar obrony odcinka rozciągającego się od Kanału Augustowskiego do Aleksandrowa Kujawskiego wzięły na siebie przede wszystkim dywizje hallerowskie i 8 Dywizja Piechoty. W Naczelnym Dowództwie WP przewidywano, że jednostki Frontu Mazowieckiego wydadzą nacierającym Niemcom bitwę na liniach Narwi i Biebrzy, przy jednoczesnej koncentracji siły i środków w trójkącie Modlin–Pułtusk–Zegrze. Wobec braku naturalnych barier na prawym brzegu Wisły polskie dowództwo nie planowało większego oporu powyżej Płocka i Włocławka. W ramach aktywnej obrony brało natomiast pod uwagę kontruderzenia na skrzydła nieprzyjaciela w kierunku na Grudziądz–Brodnicę lub na Działdowo. Plany te nie odpowiadały ograniczonym możliwościom frontu przeciwniemieckiego, w tym zwłaszcza szczupłości jego sił wynikającej z toczących się walk na wschodzie. Mimo podpisania traktatu wersalskiego nie ustały prowokacje niemieckie zmierzające do wciągnięcia Polski w stan otwartego konfliktu – częste były incydenty przekraczania granicy, zajmowania polskich terenów i miejscowości, dochodziło do wymian ognia i obopólnych aresztowań pod zarzutem szpiegostwa.

The article discusses the functioning of the Mazovian Front within the anti-German front in 1919. The Mazovian Front played an important role in shielding Warsaw from an expected German attack from the Toruń–Mława line, which posed a threat for Greater Poland to be outflanked and Warsaw to be captured. Therefore, the High Command of the Polish Army directed initially four infantry divisions to northern Mazovia, and the main burden of defending the section stretching from the Augustów Canal to Aleksandrów Kujawski was taken over by Haller divisions and the 8th Infantry Division. In the High Command of the Polish Army it was expected that the units of the Mazovian Front would give the attacking Germans a battle on the Narew and Biebrza lines, while concentrating their power and resources in the Modlin–Pułtusk–Zegrze triangle. Due to the absence of natural barriers on the right bank of the Vistula River, the Polish command did not plan much resistance above Płock and Włocławek. As part of active defense, however, it took into account counterstrikes on the enemy’s wings in the Grudziądz–Brodnica or Działdowo direction. These plans did not correspond to the limited capabilities of the forces opposing Germany, especially the smallness of them resulting from the fights in the east. Despite signing the Treaty of Versailles, German provocations aimed at dragging Poland into a state of open conflict continued – there were frequent incidents of trespassing the border, occupying Polish areas and locations, fire exchanges and mutual arrests on charges of espionage.

В статье рассматривается функционирование Мазовецкого фронта как части антинемецкого фронта в 1919 году. Мазовецкий фронт сыграл важную роль в защите Варшавы от ожидаемого нападения Германии на линии Торунь–Млава, которая угрожала обойти Великую Польшу и захватить Варшаву. В связи с этим Верховное главнокомандование польских вооруженных сил направило изначально четыре пехотные дивизии на северную Мазовию, а основной объем обороны участка, простирающегося от Августовского канала до Александрува-Куявского, взяли на себя, в первую очередь, дивизии Халлера и 8-я пехотная дивизия. В Верховном Главнокомандовании Войска Польского было предусмотрено, что подразделения Мазовецкого фронта зададут атакующей Германии битву на линиях рек Нарев и Бебжи с одновременной концентрацией сил и средств в треугольнике Модлин–Пултуск–Зегже. Из-за отсутствия естественных преград на правом берегу Вислы польское командование не планировало большего сопротивления выше Плоцка и Влоцлавека. А в рамках своей активной обороны принимались во внимание контратаки на флангах противника по направлениям в сторону Грудзёндз–Бродница или Дзялдово. Эти планы не соответствовали ограниченным возможностям антинемецкого фронта, особенно слабости его сил в результате продолжающихся боев на востоке. Несмотря на подписание Версальского договора, немецкие провокации, направленные на то, чтобы втянуть Польшу в состояние открытого конфликта, не прекратились: по-прежнему частыми были инциденты по пересечению границы, оккупация польских территорий и населенных пунктов, с обеих сторон происходили перестрелки и аресты с обвинением в шпионаже.