Niedostosowanie społeczne dzieci i młodzieży a potencjał socjalizacyjno-terapeutyczny środowiska szkolnego

Celem artykułu było zaprezentowanie praktycznego, zintegrowanego modelu wychowawczo-terapeutycznego pracy z dziećmi i młodzieżą zagrożoną niedostosowaniem społecznym i niedostosowanych społecznie w środowisku szkolnym. Szczegółowymi celami były: poszerzenie rozumienia procesu kształtowania się niedostosowania społecznego o perspektywę psychologiczną, systemową, relacyjną i komunikacyjną oraz omówienie różnych oddziaływań terapeutycznych pomocnych zarówno w profilaktyce niedostosowania, jak i w aspekcie jego niwelowania. Autor przedstawił metarefleksję nad zjawiskiem profilaktyki niedostosowania społecznego, uwzględniającą m.in. perspektywą podmiotową, teorię więzi i przywiązania, motywację pozytywną i aksjologiczny wymiar relacji osób dorosłych z dziećmi i młodzieżą oraz ich rodzinami. Autor przedstawił także praktyczne pomysły na wykorzystanie technik psychoterapeutycznych w profilaktyce i korekcji niedostosowania społecznego w postaci modelu pracy edukacyjno-terapeutycznej w środowisku szkolnym.

The aim of this paper is to broaden the understanding of the process of shaping the social maladjustment from the systemic, relational and communication perspective and to discuss the various impacts of therapeutic methods on the prevention of the problem and coping with it when fully developed. Author presents important issues such as potential of family and education environment to create bonds and ties with children and adolescents, bonds-making behavior modelling and communication, the role of the teacher as the provider of socialization and personality patterns, therapeutic dialogue as special container for their internal conflicts and support for development of identity process. Author shows general meta-perspective on the social maladjustment prevention that takes into account personalistic approach perspective, attachment theory, positive motivation to change and axiological dimension of the children and adolescents bonds, ties and relationships with the social world. Also author shows general, practical model of therapeutic work in school environment that aims at prevention of social maladjustment.