Wolny gaz w jamie otrzewnej po kolonoskopii. Wskazanie do natychmiastowego działania czy przypadkowe znalezisko w badaniach obrazowych po niepowikłanej kolonoskopii? Przegląd piśmiennictwa

Kolonoskopia jest rutynową procedurą diagnostyczną i terapeutyczną. Wraz ze wzrostem złożoności wykonywanych procedur zabiegowych, rośnie ryzyko wystąpienia powikłań. WSES (World Society of Emergency Surgery) w 2017 roku opublikowało zasady bezpiecznego wykonywania kolonoskopii. Do najczęstszych powikłań należy przedziurawienie przewodu pokarmowego. Ryzyko przedziurawienia w przypadku zabiegów leczniczych, takich jak mukozektomia czy dysekcja endoskopowa, jest znacząco większe od ryzyka kolonoskopii diagnostycznej. Podstawową zasadą postepowania w sytuacji podejrzenia przedziurawienia jest ścisły nadzór nad stanem chorego oraz możliwe szybkie zaopatrzenie uszkodzenia. Rola endoskopisty nie sprowadza się tylko do rozpoznania, ale także do wczesnego zapatrzenia uszkodzenia. Natychmiastowe leczenie endoskopowe uszkodzeń jest skuteczną, ostateczną i akceptowalną strategią postepowania. U pacjentów po kolonoskopii, których poddano diagnostyce obrazowej z innego powodu, można rozpoznać wolny gaz w jamie otrzewnej. Nie musi to jednak oznaczać konieczności pilnej interwencji chirurgicznej. Chorych z bezobjawową odmą otrzewnową po kolonoskopii należy traktować jak pacjentów z podejrzeniem przedziurawienia jelita grubego i poddawać starannej obserwacji klinicznej, zgodnie z zaleceniami WSES. Kolonoskopia jest zabiegiem obarczonym ryzykiem powikłań, o czym należy informować chorych kwalifikowanych do endoskopii, jednak właściwe postępowanie zmniejsza ryzyko zachorowalności i śmiertelności związanych z tą procedurą.