The legal status of an advocate’s articled clerk in the Polish Civil Court Proceedings – remarks on comparative background

The article presents a view concerning the status of the advocate’s articled clerk in the Polish civil court proceedings. At the same time, it should be emphasized that the purpose of the present study was not to answer the question, whether this subject is a representative or substitute within the proceedings, but rather to present a slightly different opinion on the role of articled clerk in civil procedure, taking the special function of the advocate pupillage into account. This study seems to be interesting, for example as it somehow “touches” the sensitive point of interconnection between civil procedural law and internal regulations of the Bar. Although the analysis is aimed at defining the status of an articled clerk in the Polish civil court proceedings, the inclusion of references to regulations regarding the position of legal adviser’s articled clerk serves us to broaden the scope of evaluation and make the study more attractive. Furthermore, simple proof of validity of the presented thesis, according to which the advocate’s articled clerk acts as an alter ego of the advocate, would not be that interesting, without referring to the German, Italian and Ukrainian legal systems. The comparison of these four legal orders, i.e. the Polish, German, Italian and Ukrainian ones, led us to an interesting conclusion. Namely, an articled clerk has the opportunity to perform legal representation in a wider scope than the German trainee, Italian apprentice or Ukrainian assistant advocate. Consequently, his or her role as a trial deputy is special. It is the scope of the rights of the Polish articled clerk that grants him or her the basis act as an alter ego of the advocate.

W artykule został zaprezentowany pogląd dotyczący statusu aplikanta adwokackiego w polskim procesie cywilnym. Równocześnie należy podkreślić, że celem niniejszego opracowania nie było uzyskanie odpowiedzi na pytanie, czy podmiot ten zajmuje w postępowaniu pozycję zastępcy procesowego albo substytuta, a przedstawienie nieco odmiennej opinii na temat roli aplikanta adwokackiego w postępowaniu cywilnym z uwzględnieniem szczególnej funkcji, którą spełnia aplikacja adwokacka. Niniejsze studium wydaje się być interesujące chociażby z tego względu, że niejako „dotyka” ono newralgicznego punktu styku prawa cywilnego procesowego i regulacji wewnątrzkorporacyjnych. Chociaż przeprowadzona analiza ma na celu określenie statusu aplikanta adwokackiego w polskim procesie cywilnym, zawarcie w pracy odwołań do regulacji dotyczących pozycji aplikantów radcowskich czy rzeczniowskich służyło poszerzeniu spektrum oceny i uatrakcyjnieniu opracowania. Z kolei dowodzenie słuszności prezentowanej tezy, zgodnie z którą aplikant adwokacki pełni rolę alter ego adwokata, nie byłoby aż tak interesujące bez odwołania się do systemu prawa niemieckiego, włoskiego i ukraińskiego. Porównanie tych czterech porządków prawnych, tj. polskiego, niemieckiego, włoskiego i ukraińskiego, doprowadziło do ciekawej konkluzji. Mianowicie aplikant adwokacki ma zapewnioną możliwość wykonywania zastępstwa procesowego w szerszym zakresie niż niemiecki stażysta, włoski praktykant czy ukraiński pomocnik. Co za tym idzie, jego rola jako zastępcy procesowego jest szczególna. To właśnie zakres uprawnień polskiego aplikanta adwokackiego daje mu podstawę do określania siebie jako alter ego adwokata.