Ewolucja struktur instytucjonalnych i mechanizmów prokonkurencyjnych na rynku przewozów kolejowych w regionach

Artykuł opisuje tło instytucjonalne kryzysu kolei pasażerskiej w Polsce w okresie 1990–2015. Wskazuje etapy przekształceń podmiotów i procedury kształtujące obszar kolejowych przewozów regionalnych. Zwrócono zarazem uwagę na zależności pomiędzy modelami zamawiania i finansowania usług o charakterze służby publicznej a ich jakością i efektywnością. Analiza oparta jest na ocenie zmian o charakterze formalnoprawnym oraz statystyk ilustrujących udziały rynkowe przewoźników. Wnioski wskazują natomiast na zalety modelu opartego na silnym i kompetentnym ośrodku decyzyjnym oraz konkurencyjnym trybie wyboru operatora usług publicznych, i tym samym mogą stać się elementem dyskusji o dalszych przekształceniach sektora kolejowego w Polsce.

The article describes the institutional background of the passenger rail crisis in Poland between 1990 and 2015. It indicates the stages of transformation of entities and procedures. It also draws attention to dependencies, between the models for ordering and financing PSO and their quality and effectiveness. The analysis is based on the assessment of formal and legal changes and statistics illustrating the market share of carriers. The conclusions, on the other hand, indicate the advantages of a model based on a strong and competent decision-making center and a competitive mode of selecting rail operator, and thus constitute a practical recommendation as to further transformations of the railway sector in Poland.