Wartość refleksyjnej ekspresji narracyjnej w wybranych technikach badań jakościowych ukierunkowanych na doskonalenie praktyki pedagogicznej nauczyciela edukacji elementarnej

Celem artykułu jest ukazanie roli i znaczenia refleksyjnej ekspresji narracyjnej w konstruowaniu wybranych technik badawczych o charakterze jakościowym w pracy pedagogicznej nauczyciela, zwłaszcza edukacji elementarnej. Skonstruowane przez autora techniki badawcze takie jak: dziennik refleksji, refleksyjny dziennik, esej refleksyjny, esej refleksyjno-dygresyjny są umocowane w paradygmacie podmiotowo-partycypacyjnym (Ciechowska, Szymańska 2018: 42–51; 257–27). Ich skonstruowanie zostało między innymi zainspirowane bogactwem warsztatu literackiego Laurence’a Sterna i Virginii Woolf. Prowadzone refleksje w wymiarze intra- i interpersonalnym, sięgające do wytworów kultury, służą z jednej strony pogłębianiu świadomości aksjologicznej podmiotów uczestniczących w badaniu, z drugiej zaś strony mogą stanowić cenne źródło zgromadzonych informacji, wymagających analizy i interpretacji badawczej, zgodnie z przyjętym paradygmatem, co może ułatwić zrozumienie swojego kulturowo-duchowego środowiska życia wewnętrznego. Jest to szczególnie istotne w doskonaleniu personalno-zawodowym i formacyjnym nauczycieli edukacji elementarnej. Ich kompetencje refleksyjno-narracyjne wydają się być ważne dla rozwijania ekspresji refleksyjno-narracyjnej dzieci, które w przyszłości będą twórcami, koneserami i odbiorcami kultury. Zastosowana metoda analizy zebranego materiału pod kątem dostrzeżenia związku narracji z refleksją i kulturą prowadzi ku zaakcentowaniu jego wartości w świetle wymienionych technik badawczych o charakterze narracyjnym. Wyraża się to w przyjęciu określonego postępowania badawczego obejmującego omawiane kwestie.

The article is aimed at showing the role and meaning of reflective narrative expression in building up selected qualitative research techniques in the work of a teacher, especially an elementary education teacher. The research techniques constructed by the author, such as the journal of reflections, a reflective journal, a reflective essay, a reflective-discursive essay, are placed within the subjective-participatory paradigm. Their creation was inspired by the richness of literary techniques used by, e.g., Laurence Stern or Virginia Woolf. The reflections conducted within those techniques include intrapersonal and interpersonal dimensions. They refer to cultural artifacts and, on the one hand, they are to improve the axiological consciousness of the subjects taking part in the research, and, on the other hand, they can be regarded as a precious source of information that needs to be analysed and interpreted in the research paradigm, which may facilitate understanding of one’s own cultural and spiritual interior. It is especially important in personal, professional, and formative development of elementary education teachers, whose reflective-narrative competences seem to be important for shaping the reflective-narrative expression of children who will be the creators, lovers and recipients of culture in future. The method of analysing the collected materials in terms of a possible connection between narration, reflection and culture leads towards emphasizing its value in the light of the narrative research techniques used by the author. This is reflected in the adoption of a particular research procedure that takes into account the issues in question.