Czarnobylska modlitwa. Kronika przyszłości Swietłany Aleksijewicz: konflikt postkatastroficznych narracji

Czarnobylska modlitwa. Kronika przyszłości Swietłany Aleksijewicz jest zbiorem narracji powstałych po wybuchu elektrowni jądrowej w Czarnobylu. Publikacja przedstawia posttraumatyczną rzeczywistość jako przestrzeń „niewyrażalną”, niedającą się wytłumaczyć lub opisać. Brak możliwości reprezentacji doświadczenia traumatycznego nie oznacza jednak popadnięcia w milczenie, lecz powoduje uruchamianie wyobraźni. Wywiady z ofiarami katastrofy przeprowadzone przez autorkę potwierdzają istnienie swoistego imaginarium zbiorowego, w którym snucie fantazji uruchamia m.in. metafizyczny dyskurs apokaliptyczny, a także powoduje estetyzację katastrofy lub ironizowanie jej. Powstanie tak różnych języków odzwierciedla możliwe sposoby odbierania posttraumatycznej rzeczywistości, tworzenie dyskursu postkatastroficznego. Katastrofa, tworząc zagrożenie, jednocześnie przyciąga, stanowi odrealniony obiekt pożądania, jest przerażająca i zarazem śmieszna.

Svetlana Alexievich’s Chernobyl Prayer: A Chronicle of the Future is a collection of narratives created after the catastrophe at the Chernobyl nuclear power plant. The paper presents the posttraumatic reality as an inexpressible experience that cannot be explained or described. However, the inability to represent traumatic experience does not mean falling into silence. Instead, it rouses the imagination. Interviews with victims of the catastrophe carried out by the author confirm the existence of a specific, collective “imaginarium” of the conceptual realm, where the process of fantasizing actuates discourse, both metaphysical-apocalyptic and other, and also evokes the aestheticization of the disaster, as well as irony. The emergence of different languages reflects the possible ways of perceiving posttraumatic reality and creating postcatastrophic discourse. The catastrophe, which creates a threat – and simultaneously, an attraction, an unreal object of desire – is terrifying and at the same time ridiculous.