Szczepienia – najlepsza metoda zwalczania groźnych chorób zakaźnych

Wprowadzenie i cel pracy. Odkrycie w XVIII wieku pierwszej szczepionki stworzyło możliwość walki z groźnymi chorobami już na etapie zapobiegania im. Jednak ostatnie statystyki wskazują na wzrost liczby niezaszczepionych osób. Może to wynikać z niewystarczająco rozpowszechnianej informacji na temat szczepień w społeczeństwie. Celem niniejszej pracy jest przedstawienie aktualnej wiedzy na temat szczepień i dostępnych szczepionek. Skrócony opis stanu wiedzy. Szczepienie polega na podaniu drobnoustroju lub jego fragmentu w celu stymulacji układu odpornościowego do odpowiedzi immunologicznej. Limfocyty B po kontakcie z obcym antygenem produkują swoiste przeciwciała eliminujące drobnoustrój. Jednocześnie w organizmie pozostają „komórki pamięci immunologicznej”, które po ponownym kontakcie z tym antygenem powodują szybką produkcję wysoce swoistych przeciwciał w celu zwalczenia infekcji. Szczepionki zawierają antygeny atenuowane (żywe, pozbawione zjadliwości) lub inaktywowane (zabite, pozbawione toksyczności) oraz substancje pomocnicze zwiększające ich skuteczność i bezpieczeństwo (adiuwanty, środki konserwujące i substancje stabilizujące). Znajomość tych substancji odgrywa ważną rolę podczas kwalifikacji do szczepień, gdyż niektóre z nich u osób z predyspozycją mogą wywoływać reakcję nadwrażliwości. Prawidłowa kwalifikacja zapewnia skuteczność i bezpieczeństwo szczepienia. Podsumowanie. Dzięki szczepieniom praktycznie uniknęliśmy epidemii wielu chorób zakaźnych, niosących ryzyko ciężkiego przebiegu klinicznego, groźnych powikłań, a nawet zgonu. Alarmujące statystyki budzą niepokój, gdyż wzrastający odsetek niezaszczepionych osób znacznie zwiększa ryzyko powrotu epidemii o zasięgu globalnym.

Introduction and aim of the paper. The discovery in the eighteenth century of the first vaccine created an opportunity to fight dangerous diseases at the stage of prevention. However, recent statistics indicate an increase in the number of unvaccinated people. This may result from insufficiently widely promoted information in society. The aim of this study is to present current knowledge about vaccination and vaccines available. Brief description of the state of knowledge. Vaccination involves the administration of a microorganism or fragment thereof in order to stimulate the immune system to an immune response. The B cells, after contact with foreign antigen, produce specific antibodies to eliminate the microorganism. At the same time, „immunological memory cells” are formed in the body which after re-contact with a given antigen cause the rapid production of highly specific antibodies to combat infections. Vaccines contain attenuated antigens (live, free of pathogenicity) or inactivated (detoxified) and auxiliary substances increasing their efficacy and safety (adjuvants, preservatives and stabilizers). Knowledge of these substances plays an important role in qualifying for vaccination, as in people with a predisposition some of them may cause hypersensitivity reactions. Proper qualification ensures the effectiveness and safety of vaccination. Summary. Thanks to vaccinations, we have practically avoided the outbreak of many diseases, carrying the risk of severe clinical course, serious complications and even death. Alarming statistics raise concern because the increasing percentage of unvaccinated persons greatly increases the risk of the return of a global epidemic.