Problem nadrozpoznawalności w kontekście dostępu do nowych technologii medycznych

Wprowadzenie. Dynamiczny rozwój nowych technologii diagnostycznych w medycynie prowadzi do ich szerokiego wykorzystywania w praktyce medycznej i w badaniach przesiewowych, szczególnie w kierunku chorób nowotworowych. Badania te w swoich założeniach mają wykrywać stany chorobowe na wczesnym etapie rozwoju, umożliwiać podjęcie wczesnego leczenia i przyczyniać się do obniżenia śmiertelności powodowanej chorobami. Pojawiają się jednak doniesienia, wskazujące na rosnące zjawisko nadrozpoznawalności oraz zbędnego leczenia. Cel pracy. Celem niniejszej pracy jest przybliżenie zjawiska nadrozpoznawalności, wyodrębnienie omawianego problemu od podobnych zjawisk, wskazanie podstawowych obszarów jego występowania oraz konsekwencji. Skrócony opis stanu wiedzy. Nadrozpoznawalność (ang. overdiagnosis) może prowadzić do zbędnego psychicznego, fizycznego oraz finansowego obciążenia pacjenta, a także do nieuzasadnionych wydatków finansowych ze strony państwa. Zjawisko nadrozpoznawalności najczęściej wiąże się z badaniami przesiewowymi w kierunku chorób nowotworowych (np. prostaty, sutka, płuc), ale występuje również w medycynie klinicznej oraz na rynku leków wydawanych bez recepty. Pojedyncze doniesienia wskazują, że w przypadku niektórych diagnoz (np. nowotwór prostaty) nadrozpoznawalność może sięgać nawet 40–60% przypadków i niekiedy pociąga za sobą dalsze zbędne leczenie. Podsumowanie. Przy wprowadzaniu nowych technologii medycznych i planowaniu badań przesiewowych należy uwzględniać ryzyko nadrozpoznawalności oraz podjąć działania zmierzające do jej ograniczenia.

Introduction. Dynamic development of new diagnostics technologies in medicine leads to their wide application in medical practice and screening tests, especially in screening for cancer. These tests in their assumptions are to detect diseases at an early stage of development, enabling early treatment and contributing to mortality reduction. However, reports indicating an increasing phenomenon of overdiagnosis and unnecessary treatment have begun to appear. Aim of the study. The aim of this study is to introduce the phenomenon of overdiagnosis, the distinction of this problem from similar phenomena, indication of the main areas of its occurrence and consequences Current state of knowledge. Overdiagnosis can be an unnecessary psychological, physical and financial burden to the patients and an unjustified financial expenditure for the country. Overdiagnosis is most frequently associated with screening for cancer (e.g. prostate, breast, lung); however, it also exists in clinical medicine and on the OTC market. Single reports indicate that in some medical diagnosis (e.g. prostate cancer), overdiagnosis can occur in even 40–60% of cases, and sometimes may lead to further unnecessary treatment. Conclusion. In introducing new medical technologies and planning screening, it is essential to take into consideration the risk of overdiagnosis, and take action in order to reduce the phenomenon.