Stres oksydacyjny Część II. Profilaktyka powstawania uszkodzeń wolnorodnikowych

The appearance of a disease is caused by many factors, which for the most part have their source in the external environment and in the attitudes and health habits of a person. Rational prevention, which seems to be underrated, can affect behavior and improve health. One of its elements is certainly a diet rich in antioxidants. They are compounds that inhibit the excessive production of free radicals or convert them into inactive derivatives. Thanks to this, they prevent the formation of free radical damage. They may be of endo- or exogenous origin. From the point of view of their mechanism of action, they can also be divided into enzymatic and non-enzymatic ones. In combination, they form the so-called antioxidant protection system of every organism. The present review article outlines the problem of prevention of oxidative stress, which is a risk factor responsible for the development of many diseases, especially civilization diseases. The structure of the antioxidant protection system of the human body has been discussed. The article also presents the main antioxidants that can be delivered with food, as well as their role in the prevention of increased amounts of free radicals and reactive oxygen species.

Pojawienie się choroby spowodowane jest wieloma czynnikami, które w większości mają swoje źródło w środowisku zewnętrznym oraz w postawach i nawykach zdrowotnych człowieka. Racjonalna profilaktyka, która wydaje się wciąż niedoceniana może odpowiednio wpływać na zachowanie i poprawę zdrowia. Jednym z jej elementów jest z pewnością dieta obfitująca w przeciwutleniacze. Są to związki, które hamują nadmierne wytwarzanie wolnych rodników bądź przemieniają je w nieaktywne pochodne. Dzięki temu przeciwdziałają powstawaniu wolnorodnikowych uszkodzeń. Mogą on mieć pochodzenie endo- i egzogenne. Z punktu widzenia ich mechanizmu działania można podzielić je również na enzymatyczne i nieenzymatyczne. W połączeniu tworzą one tak zwany system ochrony antyoksydacyjnej każdego organizmu. Prezentowany artykuł poglądowy stanowi zarys problematyki profilaktyki stresu oksydacyjnego, który jest czynnikiem ryzyka zachorowania i rozwoju wielu chorób, a zwłaszcza schorzeń cywilizacyjnych. Przybliżono budowę systemu ochrony antyoksydacyjnej organizmu człowieka. Przedstawiono główne przeciwutleniacze, które można dostarczać wraz z pożywieniem, a także ich rolę w prewencji zwiększonej ilości wolnych rodników i reaktywnych form tlenu.