Wpływ głębokiej stymulacji mózgu na funkcje poznawcze i emocjonalne u chorych na epilepsję – przegląd badań

Epilepsy is a quite common neurological disorders syndrome. According to the World Health Organization, epilepsy affects approximately 50 million people worldwide. Apart from seizures, epileptic patients often develop cognitive and emotional impairments, which might be accompanied by suicidal thoughts. The disease greatly decreases the quality of life of patients and also impairs their activities of daily living. Approximately 40% of epileptic patients develop a drug-resistant form of the disease and a considerable number of patients cannot undergo resective surgery or in some cases surgery fails to reduce seizures. Stimulation of the anterior nucleus of thalamus was accepted in Europe in 2010 as an adjunctive treatment method for partial-onset seizures in adults with medically refractory epilepsy. However, its safety and efficacy is still under investigation. It uses electrodes to stimulate structures located deeply in the brain and is less invasive than surgery. A number of research studies have shown the efficacy of deep brain stimulation in reducing the frequency of epileptic seizures by stimulating selected areas of the brain. However, due to the fact that many of these structures are part of the limbic system, in many studies attention is increasingly paid to the effect of stimulation on the cognitive and emotional functions of patients. The main purpose of this review is to provide an overview of research studies on the effect of deep brain stimulation on neuropsychiatric functions of patients with epilepsy, to emphasize both therapeutic and side effects of stimulation and also to highlight the importance of neuropsychological examination in the evaluation and monitoring of patients with epilepsy receiving this treatment.

Epilepsja to zespół zaburzeń neurologicznych, na który – według danych Światowej Organizacji Zdrowia – cierpi niemal 50 milionów osób na świecie. Oprócz napadów padaczkowych o różnym przebiegu chorzy bardzo często doświadczają zaburzeń poznawczych i zaburzeń nastroju, którym niekiedy towarzyszą myśli samobójcze. Choroba znacznie obniża poczucie jakości życia pacjentów i utrudnia im wykonywanie codziennych czynności. Niemal 40% chorych cierpi na lekooporną postać epilepsji, a wielu ma także przeciwwskazania do poddania się zabiegom chirurgicznym lub pomimo przebytego zabiegu doświadcza napadów. Sposobem leczenia, który można zaproponować tym pacjentom, jest głęboka stymulacja mózgu. W 2010 roku stymulacja jądra przedniego wzgórza została zaakceptowana w Europie jako metoda wspomagająca w leczeniu napadów częściowych u dorosłych chorych z epilepsją. Wciąż jednak trwają badania nad bezpieczeństwem i efektywnością tej metody. Obiektem badań jest też stymulacja innych struktur, ponieważ nadal poszukuje się najlepszego celu stereotaktycznego w leczeniu padaczki. Zabieg polega na stymulacji głęboko położonych struktur mózgu i jest metodą mniej inwazyjną niż metody chirurgiczne. Wiele dotychczasowych badań wskazuje na skuteczność głębokiej stymulacji mózgu w redukowaniu częstości napadów padaczkowych. Ze względu na fakt, iż stymulowane struktury w większości należą do układu limbicznego, w badaniach analizujących skuteczność zabiegu coraz częściej zwraca się uwagę na wpływ stymulacji na funkcje poznawcze i emocjonalne chorych. Niniejszy artykuł ma na celu przegląd badań dotyczących efektywności zabiegu i wpływu głębokiej stymulacji mózgu na funkcje neuropsychiatryczne u osób z epilepsją, zaakcentowanie zarówno pożądanych, jak i ubocznych efektów zabiegu oraz zwrócenie uwagi na znaczenie badania neuropsychologicznego w kwalifikacji pacjentów i późniejszym monitorowaniu ich stanu.