Efekt brzegowy drogi a występowanie krzewinek z rodziny Ericaceae i zmienność pH gleb w Puszczy Noteckiej

W dotychczasowych badaniach wiele uwagi poświęcano wpływowi ciągów komunikacyjnych m.in. na zanieczyszczenie gleb metalami ciężkimi, utrudnioną migrację zwierząt, hałas czy synantropizację szaty roślinnej. W niniejszej pracy zbadano oddziaływanie drogi o bardzo małym natężeniu ruchu na roślinność zielną, a w szczególności na występowanie 3 gatunków roślin z rodziny wrzosowatych: wrzosu zwyczajnego, borówki czarnej i borówki brusznicy, oraz zmienność pH gleb. Obserwacje prowadzono w drzewostanach sosnowych w siedlisku boru świeżego i boru mieszanego świeżego na terenie Puszczy Noteckiej. Założono dwanaście prostopadłych do osi drogi prostokątnych powierzchni doświadczalnych – transektów. Na każdym z nich wyznaczono 3-4 działki badawcze zlokalizowane w różnej odległości od krawędzi jezdni. Na działkach przeprowadzono obserwacje roślinności i pomiary pH gleb. Uzyskane z transektów wyniki uśredniono w obrębie działek ulokowanych w tej samej odległości od drogi i porównano z innymi stosując metody statystyczne. Przy drodze próchnica leśna okazała się istotnie mniej kwaśna niż w głębi drzewostanu, obficiej występowała roślinność zielna, w tym wrzos zwyczajny, rzadziej natomiast pojawiały się borówka czarna i brusznica, których to częstość występowania istotnie rosła wraz ze zwiększaniem odległości od drogi.

The development of the transportation network brings both benefits and threats. Much attention is paid to soil contamination with trace elements, difficulties in animal migration, noise propagation or synanthropisation of the vegetation cover. This paper deals with the effect of provincial very low-volume road No. 150 on the herbaceous vegetation cover, especially on the occurrence of 3 species of the heather family: Calluna vulgaris, Vaccinium myrtillus and V. vitis-idaea. Observations were conducted in pine stands in fresh coniferous forest and fresh mixed coniferous forest sites in the Puszcza Notecka Forest, Poland - one of the larger forest complexes in Europe. Twelve rectangular experimental sites were established perpendicular to the road axis, called belt transects. Each of them consisted of 3-4 plots located at different distances from the pavement edge. Measurements and estimations of herbaceous vegetation cover and pH soils were recorded for the each plots. Values from all belt transects were approximated within plots at the same distance from the road and then compared using statistical methods. By the road humus was a less acidic than in the depth of the tree stand, there was more abundant herbaceous vegetation, including Calluna vulgaris, but rarely appeared Vaccinium myrtillus and V. vitis-idaea whose incidence is increased with increasing distance from the road edge.