Walter Benjamin i metodologia antropologicznego materializmu. Krzesanie dialektycznych iskier na metalowej głowie Ernsta Thälmanna

I w swojej metodologii i w polityce Walter Benjamin pozostaje wierny zasadzie by postępować “zawsze radykalnie, nigdy konsekwentnie”. Dlatego dla współczesnych badaczy/ek miasta zainspirowanych jego dziełem największym wyzwaniem jest operacjonalizacja jego materialistycznej metodologii. Materializm antropologiczny Benjamina przekracza granice dyscyplin naukowych, mieszcząc się – wedle określenia T.W. Adorno – “na granicy magii i pozytywizmu”. Punktem przejścia jednego w drugie jest obraz dialektyczny. Aby dojść do tego punktu, Benjamin przeprowadza serię eksperymentów percepcyjnych i analitycznych, które można potraktować jako swoiste etiudy dialektyczne, „ćwiczenia w patrzeniu”. Artykuł wyodrębnia takie techniki z pism Benjamina, wskazuje na ich filozoficzne podłoże oraz testuje je poprzez badanie współczesnego przykładu. Jest nim ogromny berliński pomnik komunisty Ernsta Thälmanna, na zmianę brudzony przez graficiarzy i czyszczony przez lewicowy kolektyw.

In his methodology as well as his political thought Benjamin remains faithful to the principle to proceed “always radically, never consistently”. Therefore, the greatest challenge for a contemporary city researcher inspired by Benjamin is to operationalise his materialist methodology. Benjamin’s anthropological materialism cannot be reached within the fixed limits of any discipline, but rather places itself“on the crossroads of magic and positivism” (Adorno); the dialectical image is nota tool of his methodology but its culminating point where positivism turns to magic.To reach this point, Benjamin conducts perceptive and analytical experiments that can be treated as dialectical études, exercises in seeing. The paper examines some of these techniques, exploring their philosophical context and testing them on a contemporary example: the Ernst-Thälmann-Monument in Berlin.